“เหตุผลของการมีชีวิตอยู่ของคุณคืออะไร”
Ikigai อิคิไก (生き甲斐) ในภาษาญี่ปุ่น หมายความว่า เหตุผลของการมีชีวิตที่ทำให้เราอยากตื่นขึ้นมาในทุกๆเช้า แปลเป็นไทยง่ายๆว่า ความหมายของการมีชีวิตอยู่
IKIGAI อิคิไก เป็นปรัชญาที่ช่วยให้คนญี่ปุ่นอายุยืน มันคือสิ่งที่คนญี่ปุ่นบอกว่า เราควรใช้ชีวิตเพื่อค้นหาสิ่งนี้ให้เจอ เพราะมันคือเหตุผลของการมีชีวิตอยู่ เหตุผลที่คุณจะลุกขึ้นมายามเช้าเพื่อมีความสุขกับการได้ใช้ชีวิตอย่างมีความหมาย
การค้นหาและการค้นพบอิคิไก คือการสร้างความสมดุลให้กับชีวิตตัวเอง
การที่คนเราจะมีอายุยืนยาวได้คือต้องมีความสุข อยากตื่นขึ้นมาในทุก ๆ เช้า อิคิไกเป็นปรัชญาการใช้ชีวิตที่ฝังลึกภายใน
คุณต้องมีความสุขกับการใช้ชีวิต มีทัศนคติที่ดี รักในสิ่งที่ทำ และเชื่อว่าทุกวันเป็นวันที่ดีเสมอ จึงเห็นได้ว่าอิคิไกเป็น ‘ปัญญา’ ที่ซ่อนอยู่ในปรัชญาชีวิตนั่นเอง
อิคิไกยังโอบล้อมความเป็นเซนเอาไว้อีกด้วย นั่นคือการสร้างความสุขและสุขภาพที่ดีของร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ ผ่านการระลึกรู้ตัวตนอยู่เสมอ ทุกๆ เช้า คุณสามารถค้นพบอิคิไกได้ไม่ยาก
Ikigai คือ จุดร่วมของความสมดุลหรือจุดกึ่งกลางระหว่างองค์ประกอบ 4 อย่าง
- สิ่งที่คุณรักหรือมีความสุขที่ได้ทำ
- สิ่งที่โลกใบนี้ต้องการ
- สิ่งที่สร้างรายได้ให้เรา
- สิ่งที่เราทำได้ดี
เราสามารถลองตามหา ikigai ของเราด้วยการตอบคำถามดังต่อไปนี้กับตัวเอง
อะไรคือสิ่งที่ท่านรักที่จะทำ + อะไรคือสิ่งที่ท่านทำได้ดีที่สุด = Passion (สิ่งที่คุณหลงใหล)
อะไรคือสิ่งที่ท่านรัก + โลกกำลังต้องการอะไรมากที่สุด = Mission (พันธะกิจ)
อะไรที่จะสร้างรายได้ให้แก่ท่าน + โลกกำลังต้องการอะไรมาก = Vocation (งานที่อาจเป็นอาชีพหรืออาสาสมัครก็ได้ เป็นงานที่ต้องใช้ทักษะอาจผ่านการศึกษาอย่างเป็นทางการหรือไม่ก็ได้ เกิดจากการค้นพบตัวเองเกิดจากพรสวรรค์ของคุณเอง)
อะไรคือสิ่งที่ท่านทำได้ดีที่สุด และอะไรที่จะสร้างรายได้ให้แก่ท่าน = Profession (วิชาชีพ เป็นงานเฉพาะทางที่ต้องผ่านการศึกษาอย่างเป็นทางการ เช่นมหาวิทยาลัย เช่นหมอ วิศวะ นักกฏหมายเป็นต้น)
หากขาดความสมดุลในสิ่งใดสิ่งหนึ่งไปก็ถือว่าคุณยังหา “อิคิไก” ไม่เจอ เช่น หลาย ๆ คนอาจจะเป็นกันคือทำงานที่ตัวเองไม่ได้ชอบไปวัน ๆ เพื่อแลกกับเงินเดือนทุกเดือน
การหา “อิคิไก” ของตัวเองให้พบยังเป็นสิ่งที่อยู่เบื้องหลังความสุขและความสำเร็จของคนเราเพราะเมื่อเราค้นพบว่าเราเกิดมาเพื่ออะไร เราจะมีความชัดเจนในทุกเรื่องว่าจะพัฒนาตัวเองอย่างไร ทำงานกับใคร งานจะเป็นแบบไหน และจะมีความสุขมากขึ้นชนิดที่ว่ามิอาจทดแทนด้วยเงินทอง เกียรติยศ ชื่อเสียงใด ๆ
ในทางตรงกันข้ามหากเหตุผลในการทำงานของเราเป็นเพียงเพื่อหาเงินมาใช้จ่ายเพียงอย่างเดียวและต้องก้มหน้าก้มตาทำไปทั้งๆที่ไม่ชอบ เราก็คงหาความสุขในชีวิตได้ยากหน่อย หรือบางคนใช้ชีวิตสนุกไร้สาระไปวันๆอาจจะบอกว่าตัวเองมีความสุข แต่ลึกๆในใจอาจจะรู้สึกช่างไร้สาระไปวันๆ
ที่นี้ลองถามตัวเองว่า
• อะไรที่ทำให้คุณอยากจะตื่นนอนตอนเช้าในทุก ๆ วันเพื่อที่จะได้ทำมัน
• อะไรที่ทำให้คุณรู้สึกดีว่าคุณได้ถือกำเนิดขึ้นมาบนโลกใบนี้
• อะไรทำให้คุณรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่าทุกนาทีที่ยังมีลมหายใจอยู่
แล้วคุณล่ะอยากรีบลุกขึ้นมาตื่นเช้าทุกวันหรืออยากนอนต่อไม่อยากตื่นเลย หาจุดสมดุลย์ Ikigai ของคุณเจอแล้วหรือยัง คุณเท่านั้นจะตอบได้ อยู่ที่คุณแล้ว
กฎ 10 ข้อของ IKIGAI ที่นำมาประยุกต์ใช้กับชีวิตประจำวันได้อย่างง่ายๆ
1) Stay active – don’t retire กระตือรือร้นกับชีวิตแบบไม่มีวันเกษียณ เรียนรู้และตื่นเต้นกับสิ่งใหม่ๆ ต่างๆ ในโลก การกระตือรือร้นเป็นการทำให้มีชีวิตชีวา กระตุ้นสมองให้ทำงาน ไม่แก่ตัวเร็ว ไม่ควรต่อเป้าเกษียณแล้วนั่งๆ นอนๆ เฉยๆ จะทำให้ชีวิตไม่มีคุณค่า หาอะไรทำที่มีเป้าหมายและเป็นประโยชน์ต่อสังคม การทำตัวให้มีคุณค่าเป็นหลักที่สำคัญของ อิคิไก
2) Take it slow ทำอะไรให้ช้าลง ควรคิดใคร่ครวญสิ่งต่างๆ ก่อนลงมือทำ มีวิสัยทัศน์และแผนงานที่ดีก่อน ว่าหากทำสิ่งนั้นสิ่งนี้แล้วจะเกิดผลลัพธ์อะไรขึ้นบ้าง ไม่ควรรีบๆ ทำอะไรเร็ว บางครั้งการทำอะไรช้าลงบ้าง ก็จะสัมผัสถึงคุณค่าของการกระทำหรือสิ่งนั้น เช่น ทานข้าวช้าลงหน่อย เคี้ยวข้าวให้ละเอียด ก็จะมีรสหวานนิดๆ ของข้าว เป็นการได้รู้สึกของข้าวให้อีกรูปแบบนึง
3) Don’t fill your stomach อย่ากินให้อิ่มเกินไป ถ้าอยากมีสุขภาพดี อายุยืน ต้องใช้กฎ 80 เปอร์เซ็นต์ ที่เรียกว่า hara hachibu คือให้หยุดกินทันทีเมื่อรู้สึกอิ่มแล้ว หรือคิดเป็นปริมาณ 1,200 – 1,500 แคลเลอรีต่อวันเท่านั้น โดยเน้นอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นกลุ่มผักและผลไม้สดทั่วๆ ไป
บางครั้งการทำ fasting 16/8 ไม่กินสิ่งที่มีแคลอรีต่อเนื่อง 16 ชั่วโมง และกินภายใน 8 ชั่วโมงเช่น กินข้าวมื้อแรกราวๆ 11.30 น. จากนั้นกินมื้อเย็นอีกทีราว 19.00 น. ซึ่งหลังจาก 19.00 น. เน้นดื่มแต่น้ำเปล่า เป็นการช่วยให้ร่างกายโดยเฉพาะระบบย่อยอาหารทำงานน้อย สุขภาพก็จะดีขึ้น งานวิจัยของญี่ปุ่นมีส่วนช่วยให้อ่อนเยาว์ลงด้วย
4) Surrounding yourself with good friends แวดล้อมด้วยเพื่อนดีๆ การได้รับฟัง พูดคุย แบ่งปันทุกข์สุขกันกับเพื่อนๆ ให้คำแนะนำกันบ้าง หัวเราะขำขันกันบ้าง ไปเที่ยวด้วยกันบ้าง ทำให้ชีวิตของเรามีชีวาขึ้นทุกๆ วัน ซึ่งจากงานวิจัยหลายที่ต่างให้ข้อมูลตรงกันว่า ความสัมพันธ์ที่ดี นำไปสู่สุขภาพจิตที่ดีและทำให้การทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกายนั้นดีขึ้นอีกด้วย
5) Get in shape for your next birthday ฟิตร่างกายให้ดีต้อนรับวันเกิดปีหน้า เป็นการตั้งเป้าหมายว่าปีหน้าสุขภาพต้องดีกว่านี้ ทำให้มีแรงจูงใจ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอทำให้ร่างกายแข็งแรงแล้วยังผลิตฮอร์โมนเพื่อช่วยทำให้เรามีความสุขอีกด้วย
6) Smile ยิ้มเข้าไว้ การยิ้มทำให้จิตใจผ่อนคลายแล้วยังช่วยทำให้เรามีเพื่อนเพิ่มขึ้นได้ง่ายๆ เพราะกลไกทางจิตใจเรามีระบบจดจำความรู้สึกอัตโนมัติ (Facial expression effect) ที่ทำให้เรารับรู้ว่าหากเรายิ้ม อารมณ์เราจะดีขึ้น
7) Reconnect with nature เชื่อมต่อกับธรรมชาติ เดินทางไปท่องเที่ยวพักผ่อนตามแหล่งธรรมชาติต่างๆ เช่น ทะเล ภูเขา น้ำตก เพื่อชาร์ตแบตเตอรี่เพิ่มพลังงานให้ตัวเองอยู่เสมอๆ เพราะเราต่างเชื่อมโยงเป็นส่วนหนึ่งขอ งธรรมชาติและโลกใบนี้ การได้รับออกซิเจนที่มากพอ ได้สูดอากาศบริสุทธิ์ คือความสุขโดยธรรมชาติของมนุษย์ทุกคน ทีสำคัญคือจิตใจเราจะสงบลง ไม่ฟุ่งซ่านกับสิ่งเร้า โดยเฉพาะบางครั้งควรหลีกเลื่ยงบางอย่างเช่น มือถือ โซเชียล
8) Give thanks ขอบคุณในสิ่งที่เรามี ความรู้สึกขอบคุณและกตัญญูต่อบุคคลและสิ่งต่างๆ เริ่มตั้งแต่บรรพบุรุษ ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม อาหาร และสิ่งที่เรามี จะทำให้เรารู้สึกโชคดีที่ได้มีชีวิตอยู่และจะยิ่งเพิ่มพูนความสุขให้เราในทุกๆ วัน และทำให้เรามีความรู้สึกใส่ใจในสิ่งนั้นที่เราเห็นคุณค่า เช่น ถ้าพูดในครอบครัวมักเป็นคุณแม่ที่เป็นคนทำอาหารได้รับรู้ว่า เราจะรับประทานอาหารที่ท่านทำให้กินแล้วนะ และขอบคุณที่ท่านทำให้ทาน
9) Live the moment อยู่กับปัจจุบัน ชีวิตก็เหมือนรถไฟ มีแต่ต้องเดินไปข้างหน้าเท่านั้น หยุดเสียใจกับสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีตและกลัวหรือกังวลสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต “วันนี้” และ “ขณะนี้” คือช่วงเวลาที่ดีที่สุดของคุณ ใช้มันให้ดีที่สุดให้เป็นช่วงเวลาที่มีคุณค่าและน่าจดจำ เพราะว่าเวลาเป็นสิ่งที่ผ่านมาและผ่านเลยไป เอาคืนไม่ได้และหาเพิ่มก็ไม่ได้เช่นกัน
10) Follow your IKIGAI จงออกตามหา IKIGAI ของคุณ มนุษย์ทุกคนมีความรักความหลงใหลและพรสวรรค์บางอย่างอยู่ในตัวเรา ที่จะทำให้เราใช้ชีวิตอย่างมีความหมายในทุกๆ วัน และขับเคลื่อนชีวิตเราไปข้างหน้าจนกว่าจะถึงวันสุดท้ายของชีวิต หากคุณยังหา IKIGAI ของคุณไม่เจอก็ไม่เป็นไร ภารกิจของคุณก็คือ “ออกตามหามัน”
อ่านเรื่อง Ikigai เพิ่มเติมได้ที่
https://www.gotoknow.org/posts/599051
https://pantip.com/topic/35248035
http://theviewinside.me/what-is-your-ikigai/
https://lifestyle.socialgiver.com/th/ikigai-japanese-secret-of-happiness/
